Test P4 Rapid jest szybkim testem paskowym przeznaczonym do określenia poziomu progesteronów w mleku. Oznaczanie progesteronu w mleku wykorzystywane jest do określania stadium rui.
Zestawy do wykonywania testów dostępne są w sklepie internetowym:
→ IDŹ DO SKLEPU INTERNETOWEGO ←
Zazwyczaj cykl krowy trwa 21 dni, z odchyleniami od 17-25 dni i jest kontrolowany przez progesteron, estradiol, hormon uwalniający gonadotropiny, hormon luteinizujący i hormon folikulotropowy. Poziom każdego z tych hormonów określa czy krowa jest we wczesnym stadium rui, w rui lub późnym stadium rui.
Wykres poniżej pokazuje typowe poziomy różnych hormonów w trakcie całego cyklu rujowego.
Progesteron odgrywa kluczową rolę w cyklu reprodukcyjnym krowy od momentu kiedy jałówka osiągnie dojrzałość około 8-13 miesiąca życia. Wystąpienie pierwszej rui zależy od wielu czynników, między innymi żywienia cielaka (Shotton et al,1978). Przed wystąpieniem pierwszej rui następuje chwilowy wzrost poziomu progesteronu wydzielanego przez tkankę lutealną jajnika.
Podczas rui drogi rodne są przygotowywane do inseminacji a owulacja ma miejsce pod koniec okresu rui. Warto zauważyć, że odpowiednio przeprowadzona sztuczna inseminacja już podczas pierwszej lub drugiej rui może skutkować ciążą (Shotton et al, 1978).
Rys.1 Wykres prezentujący cykl rujowy bydła
Podczas rui poziom progesteronu w mleku zazwyczaj wynosi poniżej 1.5 ng/ml, spadając we wczesnej fazie rui i gwałtownie wzrastając na końcu. Owulacja występuje kilka godzin po zakończeniu rui. W trakcie reszty cyklu poziomy progesteronu w mleku będą wynosić 2 ng/ml lub więcej. Mogą się pojawić wahania w najwyższych uzyskanych poziomach, w zależności od krowy i mogą osiągnąć >10 ng/ml.
Kiedy krowa jest już w ciąży, ciałko żółte wytwarza progesteron aby utrzymać ciążę. Poziomy wzrastają do przynajmniej 2 ng/mL, a w idealnych warunkach do 6 ng/mL lub więcej. Ciałko żółte powstaje w jajniku w miejscu gdzie doszło do
owulacji. W pierwszej fazie ciałko żółte jest ledwo widoczne ale rozwija się w wyraźną strukturę na powierzchni jajnika. W późniejszym okresie ciąży łożysko i nadnercza wytwarzają dodatkowy progesteron. Na kilka dni tuż przed porodem poziomy progesteronu spadają.
Po porodzie następuje okres porujowy, podczas którego krowa regeneruje się po ciąży a macica wraca do rozmiaru przedciążowego. Podczas tego okresu hormony nie są wytwarzane a progesteron pozostaje na niskim poziomie. Okres porujowy trwa około 24 do 60 dni i może się przedłużyć z powodu karmienia cielaka , dużego udoju mleka, żywienia, stanu organizmu, pory roku i regeneracji macicy.
Jest tylko jedna podstawowa zewnętrzna oznaka etapu cyklu rujowego, w którym znajduje się krowa. Jest to faza stojąca rui właściwej, kiedy u krowy aktywny jest odruch tolerancji, dobrze reaguje na próby obskakiwania. Jednakże to zachowanie nie zawsze jest wiarygodne i w przypadku niektórych krów lub w niektórych warunkach nie stanowi przesłanek do określenie etapu cyklu rujowego. W przypadkach, gdy nie ma oczywistych oznak mamy do czynienia z tzw. cichymi rujami.
Jest również kilka drugorzędowych oznak rui. Podczas jednego lub dwóch dni przed rują krowa może okazywać niepokój i zwiększoną aktywność. Może wykazywać wywinięcie górnej wargi przy otwartym pysku i może wąchać zady innych krów. Na dzień przed rują można zaobserwować wydzielinę z pochwy. Krótko przed rują krowa może być kryta przez byka, ale nie będzie stała w miejscu tylko będzie się usuwać.
Podczas samej rui krowa może obskakiwać inne krowy. Podczas jednego z badań polegających na ciągłej obserwacji, tylko 86% krów obskakiwało inne krowy podczas rui i tylko u 36% pojawiła się faza stojąca. 27% próbowało obskakiwać inną krowę od strony głowy. Od razu po zakończeniu rui krowę można nadal kryć ale mało prawdopodobne jest aby stała w miejscu.
Aby dokonać inseminacji we właściwym czasie, niezwykle istotna jest dokładna identyfikacja momentu rui. W przypadku jałówek może to być trudne do zaobserwowania głównie dlatego, że oznaki behawioralne są niejednoznaczne. Również w przypadku opieki nad większym stadem krów, trudno jest zaobserwować ruję. Spowodowane jest to między innymi:
Niektórzy rolnicy stosują monitoring zachowań np. farbę na ogon lub elektroniczne obroże aby wykryć ruch co pomaga w identyfikacji rui. Narzędzia te często prowadzą do fałszywie pozytywnych wyników. Przykładem mogą być trywialne zbiegi okoliczności jak otarcie się ogonem o nisko wiszące gałęzie, zakrzewienia albo wręcz przestraszenie się biegającego psa.
Jednakże podczas rui obok oznak behawioralnych w zachowaniu konsekwentnie pojawia się spadek w poziomach progesteronu, który może być zmierzony we krwi lub łatwiej – w mleku. Testy do wykrywania tego spadku progesteronu jako metoda potwierdzająca ruję i informująca o dokładnym czasie sztucznej inseminacji zostały opracowane w latach 70-tych.
Oznaczanie progesteronu w mleku
Od tego czasu, inseminację w trzecim dniu niskiego progesteronu stosuje się z sukcesem do zarządzania płodnością stada (Foulkes and others, 1982). Z czasem pomiar progesteronu został ustanowiony jako złoty standard w wykrywaniu rui u krów, który może być (ale nie musi) podparty monitoringiem oznak behawioralnych.
Przez ostatnie 25 lat prowadzono liczne badania naukowe dot. wykorzystania progesteronu jako wskaźnika płodności.
Eddy i Clark badali możliwości wykrycia powrotu krowy do normalnego cyklu za pomocą badania poziomu progesteronu. Po inseminacji monitorowane były poziomy progesteronu co drugi dzień od dnia 18tego lub 19tego do dnia 23tego lub 24tego. Obserwacja wykrywała te osobniki, które z powrotem były w rui, ponieważ nie zostały zapłodnione. Te krowy były ponownie poddane inseminacji jeszcze w tym samym okresie rujowym, zmniejszając czas między cieleniami.
Pobierając próbkę co tydzień przez okres 3 tygodni od krowy, której cykl jest normalny powinny być dwa wysokie i jeden niski odczyt poziomu progesteronu. Foulkes(1986) opisał cotygodniowy pobór próbek od dnia 35tego po ocieleniu jako sposób wykrycia czy ma miejsce normalny cykl. Tak więc test P4 Rapid również identyfikuje czy krowa powróciła do normalnego cyklu.
Najważniejszym zastosowaniem badania progesteronu za pomocą testu P4 rapid jest precyzyjna możliwość określenia momentu sztucznej inseminacji. Zwiększa to znacząco wskaźnik wykrycia rui oraz ciąż.
Oznaczanie progesteronu w mleku kontra ocena oznak behawioralnych
Codzienne monitorowanie progesteronu przez 30 dni, z inseminacją w trzecim dniu niskiego progesteronu, doprowadziło do 97,5% wskaźnika krów w rui poddanych inseminacji i 62,5% wskaźnika ciąż, w porównaniu do 70,7% wskaźnika krów w rui poddanych inseminacji i 47,5% wskaźnika ciąż w oparciu o wykrycie rui na bazie zachowań behawioralnych (Foulkes and others, 1982)
Stosując ten sam protokół McLeod i jego zespół (1991) osiągnęli znacznie wyższy wskaźnik ciąż u krów monitorowanych za pomocą testów progesteronu w porównaniu z tymi w grupie kontrolnej, u których ruja była wykrywana tylko na podstawie obserwacji (84% w porównaniu do 60% p<0,001). Nie było inseminacji spóźnionych w grupie, w której poziom progesteronu był monitorowany podczas gdy 13% inseminacji było spóźnionych w grupie kontrolnej. Z 88 przypadków rui podczas badań tylko jeden został niezauważony w badaniach progesteronu w gospodarstwach, dając 99% współczynnik detekcji w porównaniu z 78% w grupie kontrolnej.
Test P4 Rapid jest szybkim i dokładnym testem badającym poziom progesteronu, który łatwo można stosować w gospodarstwach rolnych. Celem wykonywania badania jest oznaczanie progesteronu w mleku.
P4 Rapid jest testem immunologicznym, zbudowanym z paska oraz membrany, na którą naniesione zostały odczynniki. Kiedy mleko poruszane siłami kapilarnymi przepływa przez membranę, reaguje z odczynnikami i przenosi je do punktu gdzie znajdują się linie kontrolna i testowa.
Jeśli w próbce nie występuje progesteron, odczynniki wiążą się z linią testową tworząc linię niebieską. To wskazuje na niski poziom progesteronu. Im mniej progesteronu znajduje się w mleku tym wyraźniejsza jest linia testowa.
Wyniki testu: oznaczanie progesteronu w mleku
Jednakże, jeśli w mleku znajduje się progesteron, to właśnie progesteron zawarty w mleku najpierw zwiąże się z linią testową nie powodując reakcji barwnej. Kiedy więc poziom progesteronu wzrasta, kolor niebieski w linii testowej będzie zanikał. W końcu kiedy poziom progesteronu w mleku jest wysoki, niebieska linia testowa w ogóle się nie pojawi.
Linia kontrolna zawiera odczynnik, który nie jest związany z progesteronem więc niebieska linia kontrolna pojawi się niezależnie od poziomów progesteronu w mleku. Linia ta pokazuje, że test działa poprawnie.
Zestawy do wykonywania testów dostępne są w sklepie internetowym:
→ IDŹ DO SKLEPU INTERNETOWEGO ←